Hanefi Usulünde İctihad ve Kıyas (İbn Nüceym Örneği)

İctihad ve kıyas fıkhın, insan aklına en geniş bir saha açtığı yanını temsil eden iki önemli usul delilidir. Bu cihetle İslam hukukunun her zaman ve zemine uyum sağlamasına ve her türlü soruna çözüm üretebilmesine imkân tanırlar. Diğer yandan İbn Nüceym Zeynüddin el-Mısrî (970/1563) özellikle Hanefi fıkhının son beş asrına, eserleri ve görüşleriyle damga vurmuş bir âlimdir. Özellikle Mecelle ile başlayan kanunlaşma hareketinde onun görüşlerinin ve yaklaşımlarının etkili olduğu bilinmektedir. Bu muhtasar kitap, İbn Nüceym'in ictihad, kıyas ve istihsan hakkındaki görüşlerini incelemektedir. Bunu yaparken de yine büyük bir Hanefi alimi olan Nesefî'nin (710/1310) ünlü eseri Menâru'l-envâr üzerine yazdığı Fethu'l-gaffâr veya diğer adıyla Mişkâtu'l-envâr adlı şerhini esas almaktadır.